دراینکه نورخورشید و اشعه فرابنفش آن بیشترین تاثیر را درپیری زودرس پوست دارد شکی نیست. این تاثیر را در انواع چین وچروکها ، لکها ، افتادگی پوست ، کک ومک ، کاهش قدرت دفاعی پوست، سرطان پوست و ... می توان دید. برای پیشگیری از این اثرات زیان آورباید از نورآفتاب پرهیزکرده و از ضدآفتاب استفاده کنید.

ضدآفتاب چیست؟
ماده ای است که برروی سطح پوست قرارداده می شود تا پوست را در برابر اثرات مضر نورآفتاب محافظت کند. این ماده با فرمولاسیون های مختلفی تهیه و عرضه شده است و اگر به درستی مصرف شود می تواندتاحدزیادی مانع اشعه فرابنفش آفتاب و اثرات منفی آن برپوست گردد. ضدآفتاب برای این نیست که آن را برروی پوست خود مالیده و ساعت ها بدن خود را درمعرض نورخورشید قراردهید تا «برنزه» شوید.

ضدآفتاب خوب کدامست ؟
ضدآفتاب خوب باید بتواند هردونوع اشعه فرابنفش یعنی نوع آ و نوع بی را بلوک کند ( «وسیع الطیف» باشد) ودرعین حال از نظر زیبایی ظاهری قابل قبول. ازدیگر ویژگی های یک ضدآفتاب خوب ، دوام اثر آن و مقاومت دربرابر آب و تعریق است. برای رسیدن به این اهداف ، شرکتهای سازنده ضدآفتاب معمولا" از ترکیبی از مواد گوناگون استفاده می کنند. این مواد را می توان به دودسته تقسیم کرد: ضدآفتاب های فیزیکی که با منعکس کردن و پخش کردن اشعه فرابنفش عمل می کنند ، و ضدآفتاب های شیمیایی که اشعه فرابنفش را جذب می کنند.

ضدآفتاب های فیزیکی مانند اکسید روی یا دی اکسید تیتانیوم اگر ذرات بزرگی داشته یا درصدشان زیاد باشد ، رنگ سفیدی ایجاد می کنند که از نظرظاهری چندان قابل قبول نیست.
ضدآفتاب های شیمیایی هریک قدرت جذب بخشی از اشعه فرابنفش رادارند. البته این ضدآفتاب ها گاهی باعث التهاب پوست هم می شوند.
درکودکان یا زنان حامله بهتر است از ضدآفتاب های فیزیکی استفاده شود.

«اس پی اف» چیست ؟
«اس پی اف» یا «فاکتور حفاظتی دربرابر نورآفتاب» ، مقیاسی است که برای ارزیابی میزان حفاظت درمقابل اشعه فرابنفش نوع «بی» و خطر آفتاب سوختگی ابداع شد. باید توجه داشت که روش برآورد «اس پی اف» درهمه کشورها و شرکتهای تولید کننده یکسان نیست و همین امر مشکلاتی را در مقایسه پدید می آورد. ضمنا" این مقیاس با این پیش فرض که مصرف کننده مقدارکافی ( دومیلی گرم به ازای هر سانتی مترمربع ) از ضدآفتاب را مصرف کرده باشد محاسبه شده ولی درعمل ، بیشتر مصرف کنندگان تقریبا" نصف مقداری را که لازم است مصرف می کنند. شاید به همین علت باشد که بسیاری از پزشکان «اس پی اف» 25 یا 30 رابرای کشور ما پیشنهاد می کنند زیرا هم آفتاب مداوم و شدیدی داریم و هم احتمال اینکه مردم ضدآفتاب را به مقدارکافی مصرف نکنند ، زیاداست.

به یادداشته باشید که رابطه بین عدد «اس پی اف» و میزان محافظت دربرابر نورآفتاب ، همواره خطی نیست یعنی از «اس پی اف» 25 یا 30 به بالا، با افزایش عدد مربوطه ، میزان محافظت به همان میزان بالانمی رود. برای مثال ممکن است میزان محافظت یک ضدآفتاب با «اس پی اف» 30 درحدود 96 درصد و میزان محافظت با ضدآفتاب دیگری با «اس پی اف» 60 ، درحدود 97 درصد باشد.
نکته دیگر در انتخاب ضدآفتاب آنست که برای هرنوع پوستی اعم از نرمال ، چرب و جوشی یا خشک باید ضدآفتاب مناسب آن را استفاده کرد. درمورد پوستهای چرب که زیاد جوش می زنند باید از ضدآفتاب های فاقد چربی استفاده شود. در مورد پوستهای خشک ضدآفتاب هایی بهترند که مرطوب کننده بیشتری داشته باشند.

نحوه صحیح استفاده از ضدآفتاب
- ضدآفتاب را «سخاوتمندانه» روی پوست خود بمالید.
- ضدآفتاب باید یک ربع تا نیم ساعت قبل از خروج از منزل روی پوست مالیده شده و سپس تقریبا" هر دوساعت یک بارتجدید شود زیرا بعد از این مدت از میزان تاثیرآن تاحد قابل توجهی کاسته می گردد. آکادمی درماتولوژی امریکا می گوید در کسانی که هر دوساعت ونیم ضدآفتاب شان را تجدید می کنند خطرآفتاب سوختگی پنج برابر کسانی است که هر دوساعت ضد آفتاب شان را تجدید می کنند. گفتنی است که آکادمی مذکور«اس پی اف» حداقل 15 را برای عموم مردم توصیه می کند. هرقدر«اس پی اف» بالاتر باشد، دوام اثر ضدآفتاب افزایش می یابد.

- سوالی که گاهی مطرح می شود اینست که آیا هربار که می خواهیم ضدآفتاب را تکرارکنیم باید ابتدا صورت خود را بشوییم و ضدآفتاب قبلی را پاک کنیم ؟ خیر نیازی به شستن یا پاک کردن ضدآفتاب قبلی نیست.
- درهوای ابری نیز اشعه فرابنفش به پوست می رسد پس درهوای ابری هم ضدآفتاب لازم است.
- به صرف استفاده از ضدآفتاب ، بی محابا خود را درمعرض نور خورشید قرارندهید. در همه حال به ویژه بین ساعت 10 صبح تا 4 بعدازظهر از آفتاب اجتناب کرده و علاوه برضدآفتاب از لباس های مناسب و کلاه لبه داراستفاده کنید.

حرف آخر
می دانید مهمترین کاری که می توان برای جلوگیری از آسیب به پوست و کاستن خطرسرطان پوست انجام داد، چیست ؟ اجتناب از نورآفتاب.
به یادداشته باشید نورآفتاب بزرگترین دشمن پوست شماست.

 دکتر فرشید دبیرزاده [ پوست ، مو و زیبایی ]